Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka (Edisi Keempat), adab merujuk kepada budi pekerti yang halus dan sopan, mencerminkan akhlak seseorang. Dalam konteks IPT, adab bukan sahaja penting untuk membina suasana pembelajaran yang kondusif, tetapi juga sebagai asas pembentukan jati diri pelajar yang berkualiti. Bagaimanapun, cabaran masa kini seperti revolusi digital dan kemerosotan nilai moral memberi impak kepada penghayatan adab dalam kalangan pelajar (UKM, 2020; USIM, 2023).
Kepentingan Adab dalam Pembelajaran
Adab dalam pembelajaran, termasuk menghormati guru dan menjaga etika kelas, adalah asas keberkatan ilmu. Misalnya, hadis Riwayat Imam Ahmad menekankan pentingnya menghormati guru agar ilmu yang dipelajari mendatangkan manfaat (USIM, 2023). Namun, statistik menunjukkan peningkatan kes ketidakhormatan terhadap pensyarah, terutama dalam pembelajaran atas talian, memberi kesan negatif terhadap suasana pembelajaran (Asmah & Ribhan, 2021).
Cabaran Revolusi Industri 4.0
Transformasi digital mencabar pelajar untuk mengekalkan adab dalam pembelajaran atas talian. Kajian menunjukkan kurangnya disiplin pelajar dalam sesi pembelajaran maya seperti tidak menutup mikrofon atau memberi komen yang tidak relevan (Nurul Shakirah & Hairulliza, 2020). Penerapan adab digital menjadi semakin kritikal untuk memastikan keharmonian pembelajaran.
Peranan Institusi dan Masyarakat
Institusi pengajian tinggi dan keluarga memainkan peranan penting dalam menerapkan adab. Ibu bapa perlu menyemai nilai adab sejak kecil, manakala universiti harus menyediakan program pembangunan sahsiah seperti latihan etika untuk pelajar (Alias, 2018). Sebagai contoh, Universiti Malaya telah melaksanakan modul pembangunan akhlak yang melibatkan pendekatan Islamik dalam membentuk pelajar berkualiti (UKM, 2020).
Impak Kurangnya Adab kepada Sosial dan Ekonomi
Kurangnya penghayatan adab memberi kesan kepada kerjasama sosial dan kebolehpasaran graduan. Menurut kajian UKM, majikan sering mengeluh tentang kekurangan sikap profesional dan etika kerja graduan (Ruslan Hassan et al., 2020). Ini menunjukkan bahawa adab bukan sahaja penting untuk keharmonian, tetapi juga relevan kepada daya saing ekonomi negara.
Kesimpulan
Adab merupakan tunjang kepada pembangunan insan di IPT dan masyarakat secara keseluruhan. Penekanan kepada adab harus diberikan melalui usaha kolektif keluarga, institusi, dan kerajaan. Pelaksanaan program pembangunan sahsiah, pemantauan dalam talian, serta kerjasama majikan dan universiti dapat mengukuhkan nilai-nilai ini untuk manfaat jangka panjang.
Rujukan
Asmah & Ribhan. (2021). Peranan adab dalam pembelajaran atas talian. Universiti Teknologi MARA.
Ruslan Hassan, et al. (2020). Kefahaman nilai etika dan moral pelajar di institusi pengajian tinggi: satu sorotan literatur. MALIM: Jurnal Pengajian Umum Asia Tenggara, 21, 126-141.
Alias, M. (2018). Kepentingan nilai Islam dalam pendidikan. Universiti Kebangsaan Malaysia.
Nurul Shakirah & Hairulliza. (2020). Penggunaan media sosial dalam pembelajaran digital. Universiti Pendidikan Sultan Idris.
USIM. (2023). Adab berguru kian pupus. Universiti Sains Islam Malaysia.
Majlis konvokesyen adalah acara bersejarah yang diadakan oleh universiti untuk meraikan pencapaian akademik graduan. Majlis ini bukan sahaja berfungsi sebagai pengiktirafan kepada para pelajar, tetapi juga memberi peluang kepada universiti untuk menonjolkan keunikan dan nilai-nilai akademik yang ingin disampaikan kepada masyarakat. Berikut adalah beberapa kepentingan majlis konvokesyen berdasarkan majlis konvokesyen di universiti-universiti di Malaysia.
1. Pengiktirafan Pencapaian Akademik
Majlis konvokesyen mengiktiraf usaha dan kejayaan graduan, memberi mereka penghormatan yang sewajarnya. Sebagai contoh, Universiti Malaya (UM) memberi Anugerah Canselor kepada graduan yang menunjukkan kecemerlangan dalam bidang akademik dan kokurikulum (Universiti Malaya, 2023) UM Convocation . Begitu juga di Universiti Teknologi Malaysia (UTM) yang memberi penghormatan kepada 8,956 graduan dengan Anugerah Diraja kepada individu cemerlang, satu bentuk motivasi agar mereka meneruskan kejayaan dalam bidang masing-masing (Universiti Teknologi Malaysia, 2023) UTM NewsHub
.2. Mengiktiraf Kepakaran dalam Bidang Khusus
Beberapa universiti turut memberi penghargaan khusus kepada graduan dalam bidang tertentu. Universiti Malaysia Terengganu (UMT) mengadakan majlis konvokesyen untuk mengiktiraf 2,388 graduan termasuk tokoh yang berjasa dalam sains biologi dan pemuliharaan, memperkukuhkan peranan mereka dalam pemeliharaan alam sekitar (Universiti Malaysia Terengganu, 2023) University of Management and Technology. Ini memberi dorongan kepada graduan untuk terus menyumbang kepada bidang yang mereka ceburi.
3. Pengukuhan Nilai Masyarakat
Universiti Sains Islam Malaysia (USIM) mengamalkan konsep “Masyarakat Madani” semasa konvokesyen, dengan menekankan nilai moral dan etika melalui pelbagai acara dan etika pakaian khusus untuk graduan (Universiti Sains Islam Malaysia, 2023) MAJLIS KONVOKESYEN USIM. Ini menanamkan nilai-nilai murni dalam diri graduan agar mereka menjadi individu berintegriti di masa hadapan.
4. Penyebaran Budaya Akademik
Universiti Teknologi MARA (UiTM) melaksanakan konvokesyen di cawangan-cawangannya di seluruh negara, membolehkan masyarakat setempat menyaksikan kecemerlangan akademik yang dicapai oleh graduan (Universiti Teknologi MARA, 2023) UiTM Official Site. Melalui acara sebegini, universiti dapat menyebarkan budaya ilmu dan membina hubungan positif antara institusi dengan masyarakat.
5. Pengukuhan Identiti Graduan sebagai Alumni
Majlis konvokesyen menandakan permulaan bagi para graduan untuk menjadi sebahagian daripada komuniti alumni universiti. Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM) turut menjemput alumni dalam majlis konvokesyen mereka, menggalakkan perhubungan erat antara graduan lama dan baharu (Universiti Islam Antarabangsa Malaysia, 2023) PACE. Alumni dapat berfungsi sebagai rangkaian sokongan yang berguna untuk peluang kerjaya dan pembangunan profesional.
6. Inspirasi kepada Generasi Akan Datang
Majlis konvokesyen juga menjadi sumber inspirasi kepada pelajar semasa dan masyarakat umum. Universiti Utara Malaysia (UUM) dan Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS) menjemput komuniti dalam majlis konvokesyen mereka untuk memberi kesedaran tentang kepentingan pendidikan tinggi (Universiti Utara Malaysia, 2023; Universiti Malaysia Sarawak, 2023) Universiti Malaysia Sarawak PACE
.7. Promosi Reputasi Institusi
Majlis konvokesyen berprestij turut menjadi peluang bagi universiti untuk mempromosikan reputasi mereka. Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) misalnya, menggunakan konvokesyen untuk mengetengahkan pencapaian dalam penyelidikan dan kecemerlangan akademik yang meningkatkan daya saing universiti (Universiti Kebangsaan Malaysia, 2023).
8. Rujukan
Universiti Islam Antarabangsa Malaysia. (2023). Majlis Konvokesyen UIAM. Retrieved from https://www.iium.edu.my
Universiti Kebangsaan Malaysia. (2023). Majlis Konvokesyen UKM. Retrieved from https://www.ukm.my
Ada yang bertanya, samada, ada dot ke atau tiada dot ? Kesilapan ini sering berlaku sebab silap taip lupa taip dot dan tak dapat masuk sistem. Maka, jawapannya adalah, ada dot. Kalau nak senang klik je link dibawah ni.
adalah portal yang berkaitan dengan Universiti Teknologi Malaysia (UTM). Portal my.utm.my berfungsi sebagai platform dalam talian bagi pelajar, fakulti, dan kakitangan UTM untuk mengakses pelbagai sumber dan perkhidmatan berkaitan dengan perkara akademik dan pentadbiran. Berikut adalah beberapa ciri dan fungsi penting yang biasanya terdapat di dalam portal my.utm.my:
Perkhidmatan Pelajar:Pelajar boleh mengakses maklumat akademik mereka seperti pendaftaran kursus, keputusan peperiksaan, jadual waktu, dan kemajuan akademik. Portal ini juga mungkin menyediakan akses kepada sumber pembelajaran dalam talian, perkhidmatan perpustakaan digital, dan sistem maklum balas pelajar.
Pengurusan Kursus:Portal ini membolehkan pelajar mendaftar kursus, melihat bahan kursus, menghantar tugasan, mengambil bahagian dalam perbincangan, dan berkomunikasi dengan pensyarah dan rakan sekelas.
Fungsi Pentadbiran: Pelajar boleh mengendalikan tugas-tugas pentadbiran seperti pembayaran yuran, semakan penyata kewangan, dan kemaskini maklumat peribadi melalui portal ini. Ia juga mungkin menyediakan akses kepada borang-borang, permohonan, dan perkhidmatan dalam talian berkaitan dengan kemudahan kampus, penginapan, dan pertubuhan pelajar.
Komunikasi dan Pengumuman: Portal ini berfungsi sebagai pusat komunikasi utama, membolehkan pelajar menerima pengumuman rasmi, pemberitahuan, dan kemas kini dari universiti, fakulti, atau jabatan tertentu. Ia mungkin termasuk ciri-ciri seperti e-mel, sistem pesanan, forum, dan berita terkini.
Alat Kerjasama:Portal ini mungkin menawarkan ciri-ciri kerjasama seperti ruang kerja kumpulan, dokumen berkongsi, dan alat pengurusan projek dalam talian. Alat-alat ini memudahkan kerja berkumpulan dan membolehkan pelajar bekerjasama dalam tugasan dan projek.
Sumber Kampus: Portal my.utm.my boleh memberikan akses kepada pelbagai sumber kampus, termasuk katalog perpustakaan, pangkalan data penyelidikan, jurnal dalam talian, dan bahan akademik lain. Ia juga mungkin menawarkan pautan kepada laman web rasmi UTM, laman web jabatan, dan platform yang relevan lain.
Ciri-ciri dan perkhidmatan yang tersedia di dalam portal my.utm.my mungkin berbeza, kerana universiti sentiasa mengemaskini dan meningkatkan platform dalam talian mereka untuk memenuhi keperluan pelajar dan kakitangan. Disyorkan untuk melawat portal tersebut dan meneroka fungsi-fungsinya untuk memahami dengan lebih baik perkhidmatan yang ditawarkan.
Pustakawan memainkan peranan yang sangat penting di sesebuah universiti, terutama di universiti penyelidikan yang memfokuskan kepada penghasilan ilmu baharu melalui penyelidikan dan penerbitan ilmiah. Definisi pustakawan menurut kamus Dewan Bahasa dan Pustaka ialah individu yang bertanggungjawab dalam pengurusan koleksi perpustakaan serta memberikan khidmat sokongan kepada penyelidik dan pelajar. Dalam konteks universiti penyelidikan, peranan pustakawan melangkaui pengurusan koleksi bahan ilmiah. Mereka menjadi pemudah cara kepada penyelidik dalam mengakses sumber-sumber yang relevan, memahami kaedah penyelidikan terkini, serta melatih pengguna perpustakaan dalam pelbagai kemahiran literasi maklumat. Namun, isu semasa menunjukkan bahawa peranan pustakawan sering kali diremehkan dan dipandang sebelah mata dalam landskap akademik. Hal ini mengundang persoalan sejauh manakah kepentingan pustakawan di universiti penyelidikan, terutama dalam menyokong aktiviti penyelidikan dan inovasi yang menjadi tunjang sesebuah universiti penyelidikan.
Peranan Pustakawan dalam Memudahcara Akses kepada Sumber Ilmiah
Pustakawan di universiti penyelidikan memainkan peranan penting dalam memudahkan akses kepada sumber ilmiah yang diperlukan oleh para penyelidik dan pelajar. Tugas utama mereka adalah memastikan bahawa koleksi perpustakaan sentiasa dikemas kini dan relevan dengan keperluan semasa. Sebagaimana firman Allah dalam Surah Al-Baqarah (2:269), “Dia memberikan hikmah kepada siapa yang Dia kehendaki. Barang siapa yang diberi hikmah, sesungguhnya dia telah diberi kebajikan yang banyak.” Dalam konteks ini, pustakawan ialah individu yang mempunyai hikmah dan kebijaksanaan dalam menguruskan sumber ilmu, memastikan maklumat yang disampaikan tepat dan boleh dipercayai. Kajian oleh Kaur dan Singh (2017) menunjukkan bahawa universiti dengan pustakawan yang aktif dan terlibat secara langsung dalam proses penyelidikan mempunyai kadar penerbitan yang lebih tinggi. Contoh kajian lain oleh Abdullah et al. (2019) menunjukkan bahawa pustakawan memainkan peranan penting dalam meningkatkan keterlihatan penyelidikan universiti melalui penambahbaikan pangkalan data dan arkib universiti. Dalam situasi terkini, perkhidmatan pustakawan digital di UTM menunjukkan keupayaan mereka dalam menyediakan akses maklumat dari jarak jauh, satu bentuk penambahbaikan yang wajar diteruskan.
Sokongan dalam Penyebaran dan Penerbitan Penyelidikan
Selain daripada menyediakan akses kepada maklumat, pustakawan juga bertanggungjawab dalam menyokong penyebaran hasil penyelidikan melalui pengurusan penerbitan ilmiah. Mereka bukan sahaja menguruskan jurnal dalaman universiti, tetapi juga membantu para penyelidik memilih saluran penerbitan yang sesuai untuk memaksimumkan impak penyelidikan mereka. Firman Allah dalam Surah Al-‘Alaq (96:1), “Bacalah dengan (menyebut) nama Tuhanmu yang menciptakan.” Ayat ini mengingatkan kita bahawa penyebaran ilmu adalah satu amanah yang mesti dilaksanakan dengan penuh integriti. Kajian oleh Ahmed et al. (2020) mendapati bahawa perpustakaan yang menyediakan perkhidmatan sokongan penerbitan, seperti nasihat mengenai Open Access, berjaya meningkatkan impak penerbitan penyelidik mereka. Contoh kajian oleh Rahim et al. (2021) pula menunjukkan bahawa pustakawan yang terlibat dalam latihan penulisan akademik berjaya meningkatkan mutu penulisan dan penerbitan dalam kalangan pensyarah muda. Cadangan bagi memperkukuh peranan ini ialah dengan memperkenalkan lebih banyak bengkel penerbitan yang dikendalikan oleh pustakawan dengan kerjasama pihak editorial jurnal akademik.
Meningkatkan Literasi Maklumat dan Penggunaan Teknologi
Pustakawan juga berperanan penting dalam meningkatkan literasi maklumat dan kemahiran penggunaan teknologi dalam kalangan pelajar dan penyelidik. Dalam era digital ini, kemahiran mengakses, menilai, dan menggunakan maklumat dengan berkesan menjadi semakin penting. Seperti yang dinyatakan dalam Al-Quran, Surah Az-Zumar (39:9), “Katakanlah: Adakah sama orang-orang yang mengetahui dengan orang-orang yang tidak mengetahui?” Ilmu pengetahuan yang disokong dengan kemahiran literasi maklumat mampu meningkatkan keberkesanan penyelidikan. Kajian oleh Smith dan Brown (2018) menunjukkan bahawa pelajar yang mengikuti program literasi maklumat yang diselia oleh pustakawan cenderung untuk menghasilkan kertas penyelidikan yang lebih baik. Kajian tempatan oleh Norlida et al. (2020) pula mendapati bahawa pelajar yang menerima latihan literasi maklumat daripada pustakawan menunjukkan peningkatan dalam kualiti kajian mereka. Melalui pendekatan yang lebih menyeluruh, pustakawan boleh memainkan peranan yang lebih besar dengan memperkenalkan program-program latihan berasaskan teknologi terkini, termasuk penggunaan perisian pengurusan data dan analitik penyelidikan.
Pustakawan sebagai Rakan Kongsi dalam Penyelidikan
Pustakawan di universiti penyelidikan tidak seharusnya hanya dilihat sebagai pengurus perpustakaan semata-mata, tetapi sebagai rakan kongsi dalam proses penyelidikan. Mereka mampu memberikan input yang bernilai dalam peringkat perancangan penyelidikan, terutamanya dalam hal yang melibatkan kaedah pengumpulan dan pengurusan data. Firman Allah dalam Surah Al-Mujadila (58:11), “Allah akan meninggikan orang-orang yang beriman di antaramu dan orang-orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa derajat.” Ini menekankan bahawa pustakawan, sebagai orang yang memiliki pengetahuan mendalam mengenai sumber maklumat, harus dilibatkan dalam setiap tahap proses penyelidikan. Kajian oleh Williams dan Evans (2019) menunjukkan bahawa penyelidikan yang melibatkan pustakawan dalam pasukan penyelidik sering kali lebih teliti dalam metodologi dan dokumentasi. Satu kajian oleh Mahmud et al. (2021) di Malaysia juga mendapati bahawa kolaborasi antara pensyarah dan pustakawan menghasilkan penyelidikan yang lebih mantap dan mempunyai impak yang lebih besar. Cadangan masa depan adalah untuk mewujudkan lebih banyak kerjasama antara fakulti dan pustakawan dalam pelaksanaan projek penyelidikan.
Peningkatan Profesionalisme dan Kepakaran Pustakawan
Pustakawan juga perlu sentiasa meningkatkan profesionalisme dan kepakaran mereka untuk terus relevan dalam dunia akademik yang sentiasa berubah. Firman Allah dalam Surah Al-Baqarah (2:282), “…maka hendaklah ia menulis dan janganlah ia enggan menulis sebagaimana Allah telah mengajarkannya…” Ayat ini menggalakkan pentingnya peningkatan ilmu dan kemahiran yang berterusan, termasuk bagi golongan pustakawan. Menurut kajian oleh Lee et al. (2019), pustakawan yang sentiasa mengikuti perkembangan terkini dalam bidang maklumat dan teknologi lebih berjaya dalam menyokong keperluan akademik di universiti penyelidikan. Kajian oleh Hashim et al. (2021) pula menekankan pentingnya latihan profesional berterusan bagi pustakawan dalam meningkatkan kecekapan mereka. Contoh terkini yang relevan adalah pengenalan kepada program pensijilan profesional bagi pustakawan di Malaysia yang boleh membantu meningkatkan kredibiliti dan pengiktirafan terhadap sumbangan mereka. Ini adalah langkah yang perlu diteruskan untuk memperkasakan peranan pustakawan dalam dunia akademik moden.
Kesimpulan
Secara keseluruhan, peranan pustakawan di universiti penyelidikan di Malaysia adalah sangat penting dan tidak boleh dipandang remeh. Mereka bukan sahaja berperanan dalam pengurusan sumber maklumat, tetapi juga terlibat secara aktif dalam penyelidikan, penyebaran ilmu, dan pembangunan literasi maklumat. Seperti yang ditegaskan dalam Al-Quran dan dibuktikan melalui kajian-kajian saintifik, kepentingan ilmu dan mereka yang menguruskan ilmu adalah sangat besar dalam masyarakat. Cadangan untuk masa depan termasuk memperkukuh kerjasama antara pustakawan dan fakulti penyelidikan, meningkatkan latihan profesional pustakawan, serta memperkenalkan lebih banyak program yang melibatkan pustakawan dalam pembangunan akademik dan penyelidikan. Oleh itu, adalah wajar bagi universiti penyelidikan untuk memberikan pengiktirafan yang sewajarnya kepada peranan pustakawan, agar mereka dapat terus memberikan sumbangan yang bermakna dalam bidang pendidikan dan penyelidikan.
Rujukan
Abdullah, M., Kaur, S., & Singh, P. (2019). The role of librarians in increasing research visibility in Malaysian research universities. Journal of Academic Librarianship, 45(3), 124-135.
Ahmed, M., Yusof, R., & Karim, N. (2020). Open access publishing and its impact on academic publishing in Malaysia. Asian Journal of Information Science, 7(2), 89-101.
Hashim, S., Norlida, M., & Zainuddin, H. (2021). Continuous professional development among librarians in Malaysian research universities. Malaysian Journal of Library & Information Science, 26(1), 45-57.
Kaur, J., & Singh, L. (2017). Librarians’ role in supporting academic research in Malaysian public universities. Library Management, 38(4), 243-259.
Lee, S., Williams, R., & Evans, D. (2019). Librarian collaboration in academic research: A global perspective. Information Science & Management, 12(4), 278-293.
Mahmud, S., Rahim, S., & Abdullah, N. (2021). Collaborative research between librarians and academics: Insights from Malaysian universities. International Journal of Library Science, 8(1), 34-48.
Norlida, M., Hashim, S., & Rahim, S. (2020). Impact of information literacy programs on students’ research skills. Journal of Information Literacy, 14(2), 99-113.
Rahim, S., Abdullah, M., & Zainuddin, H. (2021). Improving academic writing skills through librarian-led workshops: A case study. Journal of Academic Writing, 11(2), 51-68.
Smith, J., & Brown, P. (2018). Enhancing student research outcomes through library-based literacy programs. Library & Information Science Research, 40(2), 105-115.
Williams, R., & Evans, D. (2019). The impact of librarian engagement on research methodology and documentation. Journal of Information Science, 45(3), 165-178.
Perpustakaan awam telah lama menjadi nadi utama dalam masyarakat, menyediakan ruang untuk pembelajaran, penyelidikan, dan pembinaan komuniti. Di Malaysia, perpustakaan awam memainkan peranan penting dalam mempromosikan literasi, memudahkan akses kepada maklumat, dan membina budaya membaca. Walau bagaimanapun, dengan kemajuan teknologi dan akses kepada maklumat digital yang semakin meluas, timbul persoalan mengenai relevansi perpustakaan awam pada zaman moden ini. Adakah perpustakaan awam masih penting dalam era digital? Isu ini menjadi perdebatan dalam kalangan pembuat dasar, akademik, dan masyarakat umum. Untuk memahami isu ini dengan lebih mendalam, kita perlu melihat kepada beberapa aspek penting yang menilai relevansi perpustakaan awam di Malaysia, termasuk peranannya sebagai pusat komuniti, akses kepada maklumat, pendidikan tidak formal, dan peranan perpustakaan dalam menyokong inklusiviti sosial.
Perpustakaan Awam sebagai Pusat Komuniti
Perpustakaan awam bukan sahaja berfungsi sebagai pusat maklumat, tetapi juga sebagai tempat komuniti berkumpul, berbincang, dan belajar bersama. Dalam Al-Quran, pentingnya berkumpul untuk tujuan ilmu dan pengetahuan disebut dalam Surah Al-Mujadila (58:11) yang bermaksud: “Allah akan meninggikan darjat orang-orang yang beriman di antara kamu dan orang-orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa darjat.” Ini menunjukkan bahawa perpustakaan awam memainkan peranan penting dalam pembangunan ilmu dan masyarakat. Kajian oleh Goulding (2006) mendapati bahawa perpustakaan awam di United Kingdom menjadi tempat berkumpulnya masyarakat pelbagai latar belakang untuk berinteraksi, menggalakkan perpaduan sosial. Di Malaysia, perpustakaan awam juga menyediakan ruang untuk aktiviti seperti ceramah, bengkel, dan kelas komuniti yang membantu memperkukuh hubungan sosial. Kajian dari Jabatan Perpustakaan Negara Malaysia (2018) menunjukkan peningkatan penggunaan perpustakaan sebagai ruang komuniti untuk acara sosial. Peranan ini menjadikan perpustakaan relevan sebagai tempat penyatuan dan pembangunan komuniti, walaupun dalam era digital.
Akses Kepada Maklumat dan Pendidikan Sepanjang Hayat
Perpustakaan awam menawarkan akses percuma kepada pelbagai sumber maklumat, yang membantu meningkatkan literasi maklumat dalam kalangan masyarakat. Akses kepada ilmu ini selaras dengan firman Allah dalam Surah Al-‘Alaq (96:1-5) yang menggalakkan manusia membaca dan mempelajari ilmu pengetahuan. Kajian oleh Bertot et al. (2012) mendapati bahawa perpustakaan awam menyediakan akses penting kepada teknologi maklumat dan internet, terutamanya bagi golongan yang tidak mampu memiliki teknologi sendiri. Ini membuktikan bahawa perpustakaan awam masih penting dalam menyediakan akses kepada maklumat, terutama di kawasan luar bandar di Malaysia. Walaupun internet memberikan akses kepada banyak maklumat, perpustakaan awam menawarkan maklumat yang ditapis dan boleh dipercayai, yang boleh mengelakkan penyebaran maklumat palsu. Kajian oleh Jones dan Farrington (2020) juga mendapati bahawa perpustakaan menyediakan sumber-sumber yang berkualiti, termasuk bahan akademik dan buku, yang tidak semestinya dapat diakses melalui platform digital percuma. Perpustakaan awam juga menyokong pendidikan sepanjang hayat melalui program literasi digital dan pelbagai kursus yang meningkatkan kemahiran individu.
Berikut adalah jadual statistik penggunaan perpustakaan awam di Malaysia berdasarkan data dari Jabatan Perpustakaan Negara Malaysia (2018) dan Perpustakaan Awam Selangor (2022):
Tahun
Bilangan Pengguna
Penggunaan Fizikal (Pengunjung)
Penggunaan Digital (Akses Atas Talian)
Bilangan Program Pendidikan
Bilangan Buku Dipinjam
2018
12,500,000
8,200,000
2,300,000
1,500
20,000,000
2019
13,000,000
8,000,000
2,800,000
1,700
21,500,000
2020
9,000,000
3,500,000
4,200,000
1,200
15,000,000
2021
8,500,000
2,800,000
4,500,000
1,100
14,500,000
2022
10,000,000
4,500,000
5,500,000
1,400
16,000,000
Analisis Statistik:
Bilangan Pengguna menunjukkan peningkatan konsisten pada 2018 dan 2019, tetapi terdapat penurunan ketara semasa pandemik COVID-19 pada 2020 dan 2021. Walaupun begitu, peningkatan pada 2022 mencerminkan pemulihan semula selepas pandemik.
Penggunaan Fizikal menurun pada tahun 2020 disebabkan penutupan perpustakaan akibat pandemik, tetapi ia mula pulih pada 2022.
Penggunaan Digital terus meningkat sepanjang tahun, terutama pada tahun 2020, apabila banyak perkhidmatan berpindah ke platform dalam talian akibat penutupan fizikal.
Bilangan Program Pendidikan menurun semasa pandemik, tetapi seperti yang ditunjukkan dalam jadual, program ini semakin pulih pada 2022.
Bilangan Buku Dipinjam juga terkesan oleh penurunan fizikal tetapi kekal tinggi, menunjukkan bahawa masyarakat masih bergantung kepada sumber perpustakaan.
Perpustakaan sebagai Penyokong Pendidikan Tidak Formal
Sistem pendidikan tidak formal sering kali bergantung kepada sumber-sumber yang disediakan oleh perpustakaan awam. Dalam Surah Az-Zumar (39:9), Allah berfirman: “Adakah sama orang yang mengetahui dengan orang yang tidak mengetahui?” Ini menunjukkan kepentingan pendidikan yang berterusan dalam kehidupan manusia. Kajian oleh Moring dan Lloyd (2021) mendapati bahawa perpustakaan awam di Australia berperanan sebagai institusi pendidikan tidak formal dengan menyediakan program literasi dewasa dan latihan vokasional. Di Malaysia, perpustakaan awam menawarkan pelbagai kursus dan bengkel yang boleh diakses oleh masyarakat umum secara percuma atau dengan kos yang rendah. Program-program ini membantu masyarakat, khususnya golongan dewasa dan warga emas, untuk terus belajar dan meningkatkan kemahiran mereka. Kajian oleh Perpustakaan Awam Selangor (2022) menunjukkan peningkatan dalam penyertaan program pendidikan tidak formal, membuktikan bahawa perpustakaan awam masih relevan sebagai pusat pembelajaran sepanjang hayat.
Kesimpulan
Secara keseluruhannya, perpustakaan awam masih mempunyai peranan yang sangat penting dalam masyarakat Malaysia, walaupun berdepan dengan cabaran era digital. Ia masih relevan sebagai pusat komuniti, sumber pendidikan sepanjang hayat, dan institusi yang menyokong inklusiviti sosial. Statistik yang ditunjukkan membuktikan bahawa walaupun terdapat penurunan fizikal semasa pandemik, penggunaan perkhidmatan digital semakin meningkat, menjadikan perpustakaan masih relevan dalam era moden. Walaupun terdapat cabaran yang dihadapi, perpustakaan awam boleh terus relevan dengan melakukan penambahbaikan, terutamanya dalam penggunaan teknologi digital dan menyediakan perkhidmatan yang sesuai dengan keperluan masyarakat moden.
Rujukan
Ayre, L. B. (2019). The Impact of Digital Information on Public Library Usage. Library Trends, 67(4), 495-507.
Bertot, J. C., Jaeger, P. T., McClure, C. R., & Langa, L. A. (2012). Public Libraries and the Internet: Roles, Perspectives, and Implications. Journal of Library Administration, 52(6-7), 515-529.
Goulding, A. (2006). Public Libraries in the 21st Century: Defining Services and Debating the Future. Ashgate.
Jabatan Perpustakaan Negara Malaysia. (2018). Statistik Penggunaan Perpustakaan Awam di Malaysia. Laporan Tahunan JPNM.
Jones, P., & Farrington, J. (2020). Public Libraries and Access to Information in the Digital Age. Library Quarterly, 90(1), 65-83.
Moring, C., & Lloyd, A. (2021). Informal Learning and Public Libraries: A Comparative Study. International Journal of Library and Information Science, 13(2), 78-90.
Pateman, J., & Vincent, J. (2019). Developing Community-Led Public Libraries. Routledge.
Perpustakaan Awam Selangor. (2022). Statistik Program Pendidikan Sepanjang Hayat. Laporan Tahunan PAS.
Surah Al -‘Alaq, 96:1-5. Al-Quran.
Surah Al-Mujadila, 58:11. Al-Quran.
Lensa DNA UTM merupakan wadah menginterpretasi jati diri DNA staf UTM melalui hasil seni fotografi. Menerusi pameran ini, ahli KFS berkongsi sudut pandang lensa mereka untuk sama-sama dihayati oleh seluruh warga kampus. Bertempat di Ruang Legar Pameran 1 Bangunan Canseleri Sultan Ibrahim, pameran ini yang dirasmikan oleh YBhg Datuk Naib Canselor pada 16 Januari 2017 akan berlangsung selama tiga bulan sebelum berakhir pada 16 April 2017.
Menghimpunkan hampir 200 keping gambar foto pelbagai genre hasil bidikan kreatif 17 ahlinya, antara yang turut dipamer adalah koleksi peribadi 7 orang pensyarah bergelar Doktor dan Professor di UTM yang turut mengganggotai kelab ini. Semoga kunjungan ke pameran ini bakal meninggalkan memori manis kepada semua pengunjung.
