Pandemik COVID-19 di Malaysia

Pandemik COVID-19 telah disahkan merebak di Malaysia pada 25 Januari 2020.^[1][2] Sehingga 14 Jun 2020, terdapat 8,453 kes yang disahkan dengan sebanyak 7,346 kes telah pulih dan discaj serta 121 kes kematian. Berikutan peningkatan kes pada Mac, Yang di-Pertuan Agong telah menyatakan kebimbangan baginda terhadap kes positif yang mendadak.^[3][4] Langkah selanjutnya kemudiannya diumumkan oleh Perdana Menteri Malaysia untuk mengatasi penyebaran virus ini di dalam negara melalui siaran langsung pada 13 Mac 2020.^[5]

Dengan penyebaran virus di semua negeri dan wilayah persekutuan di Malaysia sehingga 16 Mac, kerajaan Malaysia mengumumkan bahawa mereka telah memutuskan untuk melaksanakan perintah berkurung separa negara (dikenali sebagai Perintah Kawalan Pergerakan) dari 18 Mac hingga 9 Jun 2020 untuk mengekang pertambahan kes positif dalam negara.^[6][7]

Pandemik COVID-19 di Malaysia
Peta taburan kes COVID-19 yang disahkan mengikut negeri
Peta taburan kes COVID-19 yang disahkan mengikut daerah
Peta taburan kes aktif COVID-19 mengikut daerah
Peta ketumpatan kes COVID-19 yang disahkan mengikut negeri
Penyakit	COVID-19
Baka virus	SARS-CoV-2
Lokasi	Malaysia
Asal wabak	Wuhan, Hubei, China
Kes indeks	Sungai Buloh, Selangor
Tarikh ketibaan	25 Januari 2020 (4 bulan dan 3 minggu)
Kes yang disahkan	8,453
Sembuh	7,346
Kematian	121
Laman web rasmi
www.moh.gov.my/2019-ncov-wuhan

Penamaan

Kementerian Kesihatan Malaysia menggunakan nama penyakit ini sebagai “koronavirus baru 2019”.^[8] Beberapa media memanggil penyakit ini sebagai “koronavirus Wuhan”.^[9] Pada masa permulaan pandemik itu, media Malaysia memanggilnya sebagai “radang paru-paru Wuhan”^[10] Kemudian beberapa media mengubah namanya menjadi “radang paru-paru korona baru”.^[11] Akhirnya, Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) telah mengumumkan nama rasmi penyakit itu, iaitu “COVID-19” pada 11 Februari.^[12]

Statistik

Ringkasan

Kes mengikut negeri

Pengagihan kes disahkan terkumpul di pelbagai negeri di Malaysia

Penyebaran kes kumulatif yang disahkan di kawasan pentadbiran Malaysia (11 Jun 2020)

Negeri	Kes positif			Kes baharu			Kes aktif	Kes sembuh	Kes kematian
	Tempatan	Import	Jumlah	Tempatan	Import	Jumlah
Johor	653	27	680	0	0	0			20
Kedah	95	1	96	0	0	0	0	96	1
Kelantan	156	0	156	0	0	0	0	156	3
Melaka	178	75	253	1	0	1			5
Negeri Sembilan	788	169	957	0	0	0			8
Pahang	363	0	365	0	0	0			7
Pulau Pinang	121	0	121	0	0	0	0	120	1
Perak	257	0	257	0	0	0			6
Perlis	18	0	18	0	0	0	0	16	2
Selangor	1879	115	1994	0	2	2			24
Terengganu	111	0	111	0	0	0	0	110	1
Kuala Lumpur	2261	149	2410	4	0	4	N/A	N/A	18(+1)
Putrajaya	59	38	97	0	0	0	N/A	N/A	1
Labuan	17	0	17	1	0	0	1	16	0
Sabah	358	0	358	0	0	0			7
Sarawak	544	13	557	1	0	1			17
Jumlah	7864	589	8453	6	2	8	986(-28)	7346(+35)	121(+1)

•      41 kes dan ke atas
•      20 – 40 kes
•      1 – 19 kes
•      tiada kes

Semenanjung Malaysia

Kes COVID-19 di Malaysia

}}

Garis masa pandemik virus

Januari 2020

Lapan warga China dikuarantin di sebuah hotel di Johor Bahru pada 24 Januari selepas bersentuhan dengan orang yang dijangkiti di negara jiran Singapura.^[38] Walaupun laporan awal mereka menguji negatif untuk virus itu,^[39] tiga daripadanya telah disahkan dijangkiti pada 25 Januari dan kemudiannya dikuarantin di Hospital Sungai Buloh di Selangor.^[40][41] Pengimbas haba diperkenalkan di sempadan, dan pihak berkuasa kesihatan Malaysia diletakkan pada amaran yang tinggi.^[42] Kementerian Kesihatan Malaysia menerbitkan garis panduan mengenai virus itu dan menubuhkan hospital yang ditetapkan di setiap negeri di negara ini untuk menguruskan sebarang kes positif.^[43] Orang ramai diingatkan oleh pihak berkuasa tempatan untuk mengambil langkah berjaga-jaga berikutan ancaman virus dengan mereka yang pergi ke China telah dinasihatkan untuk menjauhi ladang haiwan dan pasaran di negara ini dan tidak makan daging mentah atau separuh masak.^[44] Berikutan beberapa kes yang disyaki terdahulu di ibu negeri Sabah, Kota Kinabalu, semua penerbangan terus antara negeri dengan China telah dihentikan untuk selama-lamanya.^[45][46]

Pada 24 Januari, kanak-kanak berusia dua yang disyaki telah dijangkiti ditahan bersama ibu bapa mereka. Ibu bapa enggan dikuarantin dan ditahan hari berikutnya oleh pihak polis di Lapangan Terbang Antarabangsa Senai sebelum kembali ke China.^[47] Pesakit termasuk orang lain yang enggan membuat kuarantin kemudian diletakkan di bawah pemantauan ketat oleh Kementerian Kesihatan Malaysia..^[48] Pada 26 Januari, kes keempat virus, yang tidak berkaitan dengan kes sebelumnya, telah dikesan.^[49] Kes yang disyaki juga dikesan di negeri Kedah di Langkawi yang melibatkan dua wanita China dan kedua-duanya dikuarantin di Hospital Sultanah Maliha; salah satu kemudian disahkan positif pada 29 Januari.^{[50][51][52][53]} Dengan peningkatan jumlah kes yang dilaporkan di negara jiran Thailand, kedua-dua negeri, Kedah dan Pulau Pinang mengetatkan sempadan mereka dengan melakukan pemeriksaan ketat di pintu masuk antarabangsanya.^[54] Seorang wanita warga China di Bintulu, Sarawak juga disyaki telah dijangkiti virus yang membawa kepada keadaan ketat terhadap sempadannya dan menangguhkan penerbangan terus ke Hainan, walaupun memorandum persefahaman baru-baru ini yang ditandatangani penerbangan terus ke Sarawak.^{[52][55][56][57]} Daripada jumlah 25 orang warga China di Sabah yang sebelum ini disyaki telah menghidap virus itu, kebanyakannya diuji negatif pada 28 Januari walaupun salah satu daripada mereka kemudiannya diuji positif untuk virus itu ketika sampai ke China.^[58][59] Terdapat empat lagi kes yang disyaki di Sarawak pada 29 Januari; lima di Kuching dan satu di Sibu dan Miri.^[60] Daripada jumlah lapan kes yang disyaki di negeri ini, enam telah diuji negatif.^[61] Dalam kes yang sama, tiga kes positif tambahan telah disahkan di Barat Malaysia, melibatkan kanak-kanak berusia empat yang dikuarantin di Hospital Sultanah Maliha, Kedah, lelaki berusia 52 di Hospital Sultanah Aminah, Johor dan seorang wanita di Hospital Sungai Buloh di Selangor.^[53] Kes kelapan telah dilaporkan di Hospital Permai di Johor pada keesokan harinya.^[62]

Februari 2020

Larangan bertarikh 7 Februari 2020 di Sabah.

Larangan bertarikh 1 Februari 2020 di Sarawak.

Larangan sementara dikeluarkan oleh Setiausaha Kerajaan Sabah dan Jawatankuasa Pengurusan Bencana Sarawak Kerajaan Sarawak.

Negeri Sarawak menutup sempadannya kepada semua pelawat dari China berkuatkuasa pada 1 Februari, kecuali bagi orang yang mempunyai pas pekerjaan, pas pelajar atau pas lawatan sosial jangka panjang. Walau bagaimanapun, mereka dikehendaki menjalani kuarantin sendiri di rumah selama 14 hari.^[63] Pada 4 Februari, Malaysia mengumumkan dua kes baharu, termasuk lelaki tempatan berusia 41 , yang merupakan kes pertama yang melibatkan rakyat Malaysia. Pesakit kes baru-baru ini telah berkunjung ke Singapura dan dikuarantin di Hospital Sungai Buloh. Kes lain melibatkan lelaki berusia 63 dari China.^[64] Pada hari yang sama, kanak-kanak yang dikuarantin di Hospital Sultanah Maliha telah pulih sepenuhnya, telah dibenarkan keluar, dan dibenarkan kembali ke China.^[65] Pada 5 Februari, dua daripada 107 warganegara Malaysia dan saudara-saudara keluarga bukan Malaysia yang dibawa pulang dari Wuhan oleh kerajaan Malaysia diuji positif dan dikuarantin di Hospital Tuanku Ja’afar, Seremban, Negeri Sembilan. Mereka ialah seorang lelaki berumur 45 dan anak lelakinya berumur sembilan , kedua-dua rakyat Malaysia, membawa jumlah kes positif kepada 12.^[66] Adik perempuan kepada seorang lelaki berusia 41 yang dilaporkan positif virus itu pada 4 Februari, juga telah disahkan dijangkiti virus itu pada 6 Februari, menjadikannya pesakit pertama yang menghidap virus itu melalui penularan tempatan di Malaysia, dan dimasukkan ke Hospital Sultanah Bahiyah di Alor Setar. Kes positif yang melibatkan wanita berusia 32 dari Wuhan dilaporkan pada hari yang sama. Wanita itu datang ke Malaysia pada 25 Januari dan dirujuk ke Hospital Kuala Lumpur.^[67] Seorang wanita lain dari Wuhan disahkan positif virus pada hari berikutnya, dan dikuarantin di Hospital Permai dengan suaminya, yang tidak menunjukkan gejala virus itu. Wanita berusia 59 itu berasal tiba di Malaysia dari Singapura pada 21 Januari dengan tiga orang saudara maranya.^[68]

Negeri Sabah memperluaskan sekatan perjalanan mereka ke semua tempat kemasukan sama ada melalui udara, laut atau darat bermula 8 Februari, yang melibatkan semua orang kecuali penduduk Sabah dengan sejarah perjalanan baru ke tanah besar China dalam masa 14 hari, sementara penduduk Sabah dengan sejarah perjalanan sedemikian mesti menjalani 14 hari kuarantin di rumah.^[69] Pada 8 Februari, Malaysia melaporkan satu lagi kes yang melibatkan pelancong Wuhan. Pesakit kes ialah seorang wanita berusia 67 yang mempunyai hubungan secara tidak langsung dengan pesakit kes yang lain dilaporkan positif pada 6 Februari dan dikuarantin di Hospital Kuala Lumpur.^[70] Pada hari yang sama, Malaysia melaporkan bahawa pesakit kes keempat, yang ditahan di Hospital Permai telah pulih sepenuhnya.^[71] Sebanyak 11 pesakit baharu juga dimasukkan ke hospital dalam sehari untuk siasatan jangkitan yang disyaki di negeri Sarawak selepas mereka dilaporkan menunjukkan gejala; mereka terdiri daripada sembilan di Hospital Sibu, satu di Hospital Miri dan satu di Hospital Umum Sarawak, Kuching bersama dengan talian perhubungan yang kemudiannya ditubuhkan oleh kerajaan negeri Sarawak mengenai pandemik virus.^[72] Pada 9 Februari, ibu mertua kes kesembilan, seorang penduduk berusia 65 menjadi kes ke-17 yang dilaporkan positif.^[73] Sementara itu, Malaysia melaporkan pemulihan penuh yang ketiga, melibatkan pesakit kes ke-10 pada hari yang sama.^[74] Selepas larangan terhadap pengembara dari Wilayah Hubei pada 27 Januari, kerajaan persekutuan Malaysia melanjutkan larangannya ke wilayah China di Jiangsu dan Zhejiang pada 9 Februari.^[75] Pada 10 Februari, Malaysia melaporkan kes ke-18,^[76][77] seorang rakyat tempatan berusia 31 yang bekerja di Macau sehingga 1 Februari. Pada hari yang sama, Jawatankuasa Pengurusan Bencana Sarawak mula mengenakan larangan kepada negara jiran Singapura kerana peningkatan besar kes positif di negara jiran.^[78]

Pada 13 Februari, Malaysia melaporkan kes ke-19, yang merupakan wanita berusia 39 dari Wuhan dan anak perempuan pesakit kes ke-16, dimasukkan ke Hospital Kuala Lumpur.^[79][80] Pada 15 Februari, Malaysia melaporkan dua lagi kes, yang merupakan seorang ahli perniagaan berusia 27 dari Guangzhou dan seorang wanita berusia 32 dari China tetapi tinggal di Malaysia. Lelaki itu dimasukkan ke Hospital Sultanah Bahiyah.^[81] Kes ke-22 kemudian dilaporkan pada hari yang sama melibatkan seorang wanita tua dari Amerika Syarikat yang merupakan antara ratusan penumpang yang keluar dari kapal pesiaran MS Westerdam di Kemboja dan terbang ke Kuala Lumpur dari Malaysia.^[82] Wanita itu kemudian dimasukkan ke Hospital Sungai Buloh, Selangor.^[83] Sementara itu, baki 143 penumpang termasuk enam lagi penumpang dari penerbangan yang sama dengan wanita itu telah diisytiharkan bebas daripada virus itu dan dibenarkan pulang ke negara masing-masing.^[84][85]

Holland America Line dan kementerian kesihatan negara Kemboja meminta Malaysia untuk menguji semula rakyat Amerika tersebut untuk memastikan ketepatan penemuan virus.^[86][87] Pemeriksaan kedua yang dijalankan oleh kementerian kesihatan Malaysia terhadap wanita tersebut dan menunjukkan positif untuk virus itu.^[88][89] Berikutan pengesahan ujian kedua ini, pihak berkuasa Malaysia mengumumkan penumpang kapal pesiaran yang lain tidak akan dibenarkan memasuki negara ini meskipun terdapat beberapa penerbangan yang disewa oleh Holland America Line dengan Malaysia Airlines. Pelepasan mereka tidak dapat dilakukan dari Kemboja, kerana negara ini tidak mempunyai penerbangan langsung ke Eropah dan Amerika Syarikat.^[90] Walau bagaimanapun, beliau dilepakan dari hospital tidak lama selepas itu selepas virus hilang pada tubuhnya dan pemeriksaan lanjutan.^[91] Ini menimbulkan keraguan dari kerajaan Kemboja dan juga dari Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit (CDC) Amerika Syarikat atas diagnosis yang dijalankan oleh Malaysia walaupun kerajaan Kemboja masih menolak sebarang spekulasi lanjut bahawa terdapat ketegangan diplomatik antara Kemboja dan Malaysia pada isu itu.^[92][93] Kementerian Kesihatan Malaysia kemudian mengeluarkan kenyataan bahawa pesakit wanita Amerika Syarikat tersebut pulih selepas 72 jam rawatan.^[94]

Pada 16 Februari, pesakit kes ke-15 yang melibatkan seorang wanita China telah pulih sepenuhnya, menjadi pesakit ke-8 yang sembuh daripada virus itu di Malaysia.^[95] Pada keesokan harinya, orang Malaysia pertama yang dijangkiti juga dilaporkan telah pulih, menjadi orang ke-9 untuk sembuh.^[96] Dua pesakit lain sembuh pada 20 Februari, menjadikan jumlah 5 pesakit sahaja yang masih berada di wad hospital.^[97] Sehingga 26 Februari, 20 pesakit daripada 22 pesakit positif koronavirus telah dibebaskan dari hospital. Pada hari seterusnya, dua lagi pesakit pulih sementara satu lagi kes baharu dilaporkan melibatkan seorang rakyat wanita Malaysia yang baru pulang dari Jepun. Dua lagi kes pada 28 Februari melibatkan warga asing yang menetap di Malaysia; seorang wanita rakyat Jepun yang bekerja di ibu kota Kuala Lumpur dan seorang lelaki rakyat Itali yang berkahwin dengan pasangan rakyat Malaysia.

Mac 2020

4 lagi kes; semua melibatkan rakyat Malaysia dilaporkan pada 1 Mac.^[98][99] Tujuh lagi kes dilaporkan oleh Kementerian Kesihatan pada 3 Mac.^[100] Pada 5 Mac, Malaysia menambah lagi tujuh kawasan sekatan perjalanan, termasuk Lombardy, Veneto dan Emilia-Romagna di Itali; Hokkaido di Jepun; dan Tehran, Qom dan Gilan di Iran.^[101] 44 lagi kes jangkitan baru dicatatkan pada awal bulan Mac yang membawa jumlah kes yang disahkan kepada 99 orang.^[102] Pada 11 Mac, Malaysia mengumumkan sekatan penuh terhadap rakyat Itali, Iran dan Korea Selatan bermula 13 Mac, manakala rakyat Malaysian dari ketiga-tiga negara tersebut akan dikuarantin selama 14 hari.^[103] Pada hari yang sama, pihak berkuasa Malaysia mula menjejaki sekurang-kurangnya 5,000 rakyat tempatan yang dipercayai terdedah dengan virus di saty acara keagamaan di Kuala Lumpur. Hasilnya, kes pertama positif di negara jiran Brunei disahkan dengan sumber jangkitan dari negara Malaysia.^[104] Sebanyak 12 orang kemudiannya disahkan membawa virus dalam tubuh mereka. Mereka telah kembali ke negeri masing-masing yang mencetuskan kes sporadis jangkitan dalam masyarakat setempat.^{[105][106][107]} Peristiwa ini telah meningkatkan jumlah kes positif dari 158 pada 12 Mac,^[108] kepada 197 kes pada 13 Mac.^[109] Kementerian Kesihatan kemudiannya membongkarkan bahawa angka sebenar peserta acara keagamaan di Kuala Lumpur tempoh hari ialah sebanyak 14,500 dan bukannya 5,000. Hal ini meningkatkan jumlah anggaran bahawa akan ada lagi kes positif yang akan ditemui.^[110] Dari 14,500 orang, 41 daripada mereka telah disahkan positif yang meningkatkan jumlah kes positif kepada 238 kes.^[111][112] Berikutan penutupan Denmark pada Mac, Malaysia telah menambah negara tersebut ke dalam senarai larangan perjalanan bermula 14 Mac selepas menyenaraikan Iran, Itali dan Korea Selatan.^[113]

Isu kluster tabligh Sri Petaling

Pada Mac 2020, beberapa negara Asia Tenggara mengalami kenaikan ketara berikutan kes Jemaah Tabligh menghadiri acara yang diadakan di Masjid Jamek di Sri Petaling, Kuala Lumpur, di mana ramai orang dipercayai telah dijangkiti.^[114] Acara empat hari, dari 27 Februari hingga 1 Mac, mempunyai kira-kira 16,000 peserta, termasuk kira-kira 1,500 dari luar Malaysia.^[115] Hadirin berkongsi makanan, duduk rapat bersama, dan bersentuhan ketika acara tersebut. Menurut para tetamu, para pemimpin acara tidak bercakap tentang langkah-langkah pencegahan COVID-19, tetapi kebanyakan hadirin mencuci tangan ketika acara tersebut.^[114] Pihak berkuasa Malaysia dikritik kerana membiarkan acara itu diteruskan.^[114]

Pada 17 Mac, hampir dua pertiga daripada 673 kes yang disahkan di Malaysia berkaitan dengan kejadian itu.^[114][115] Lebih 620 orang, termasuk dari negara lain yang menghadiri acara ini telah disahkan positif, menjadikannya pusat penghantaran yang paling terkenal di Asia Tenggara. Sekurang-kurangnya enam negara telah mengesan kes mereka di sini – kebanyakan 73 kes di Malaysia Brunei telah dikaitkan dengan acara itu, serta sekurang-kurangnya 5 kes di Singapura, 10 di Thailand, 22 di Kemboja, 2 di Filipina,^[116] dan 2 di Vietnam.^{[117][118][119]}

April 2020

Pada 2 dan 3 April, terdapat sedikit peningkatan drastik kes-kes harian di negara, dengan hari-hari tersebut masing-masing mencatatkan 208 dan 217 kes.^[120][121] Ketua Pengarah Kesihatan, Noor Hisham Abdullah berkata bahawa peningkatan ini tidak berkait dengan “gelombang ketiga”, sebaliknya berlaku disebabkan oleh pengesanan kes-kes secara aktif di kawasan yang mengalami Perintah Kawalan Pergerakan Diperketatkan, pelaksanaan PKP yang lebih ketat.^[122]

Pada 4 April, Noor Hisham berkata bahawa sebuah kluster baharu telah dikenal pasti, iaitu sebuah kluster yang berasal daripada sebuah kes dengan sejarah perjalanan ke Itali, dan pada hari itu, 37 kes telah dikenal pasti dengan lima kematian dalam kluster tersebut.^[123] Pada 6 April, dua lagi kluster ditemui, iaitu sebuah perjumpaan gereja di Kuching dengan 83 kes serta dua kematian, dan sebuah majlis perkahwinan di Bandar Baru Bangi dengan 88 kes. Kedua-dua kluster telah mencapai tahap generasi kelima.^[124][125] Satu kluster ditemui di Rembau dengan 27 kes dan tiga generasi yang berkait dengan perjumpaan tabligh di Kuala Lumpur ditemui pada 8 April tatkala jumlah kes mencapai lebih 4,000 kes di seluruh negara.^[126][127]

Tindakan dan pengaruh

Garis masa

Januari 2020

Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani, Salahuddin Ayub menjelaskan bahawa negara itu tidak mengimport ternakan, daging atau makanan laut dari Wuhan.^[128] Pada 24 Januari, AirAsia dan Malindo Air mengumumkan penggantungan penerbangan antara Malaysia dan Wuhan.^[129] Di samping itu, memandangkan Malaysia merupakan pengeluar sarung tangan getah terbesar di dunia, Persatuan Pengeluar Sarung Tangan Getah Malaysia menyatakan bahawa ahli persatuan telah menerima permintaan pembelian segera sarung tangan perubatan dari China, dan mereka akan melakukan yang terbaik untuk meningkatkan pengeluaran demi memenuhi permintaan mereka.^[130]

Pada 24 Januari, Malaysia mengesahkan empat kes baru bagi penyakit koronavirus dalam sehari, dan beberapa rakyat Malaysia melancarkan petisyen dalam talian meminta kerajaan mengharamkan rakyat China daripada memasuki Malaysia dengan alasan membanteras penyebaran pandemik itu.^[131] Berikutan tindakan tersebut, Perdana Menteri Mahathir menjawab bahawa Malaysia tidak mempunyai rancangan untuk mengharamkan rakyat China daripada memasuki negara buat sementara waktu, dan tidak mungkin untuk mengasingkan semua rakyat China kerana tidak mempunyai tempat pengasingan.^[132] Pada 26 Januari, Yang di-Pertuan Agong Al-Sultan Abdullah dan pasangan baginda Raja Permaisuri Agong Tunku Azizah Aminah Maimunah Iskandariah bertitah menyeru rakyat untuk mengikuti perkembangan semasa dan arahan pencegahan pandemik yang relevan, dan memberi perhatian kepada kesihatan dan keselamatan diri.^[133] Pada hari yang sama, Timbalan Perdana Menteri Wan Azizah Wan Ismail mempengerusikan mesyuarat kecemasan peringkat tinggi untuk membincangkan keadaan pandemik penyakit koronavirus dan tindak balasnya.^[134] Malindo Air mengeluarkan kenyataan pada hari yang sama yang menyatakan bahawa seorang penumpang dari Wilayah Hubei disyaki dijangkiti penyakit koronavirus semasa penerbangan dari Kuala Lumpur ke Zhengzhou. Enam krew yang berada di dalam kapal terbang tersebut akan tinggal di Zhengzhou untuk kuarantin dan pemerhatian selama 14 hari.^[135]

Pada 28 Januari, Yang di-Pertuan Agong Al-Sultan Abdullah menitahkan Masjid Negara untuk mengadakan solat hajat untuk memohon keberkatan bagi negara dan rakyat daripada serangan penyakit, dan juga berharap diagnosis dan rawatan berjaya diselesaikan.^[136]

Pada 30 Januari, kerajaan negeri Sabah mengumumkan bahawa negeri itu akan menggantung semua penerbangan ke atau dari China sehingga pandemik itu bertambah reda.^[137] Kerajaan negeri berkata bahawa kesihatan dan kesejahteraan rakyat Sabah lebih menjadi perhatian negara daripada industri pelancongan Sabah. Duta China ke Malaysia, Bai Tian berasa sedih dan berharap bahawa kerajaan negeri Sabah akan mempertimbangkan semula keputusan mereka.^[138]

Pada 31 Januari, organisasi bantuan Malaysia,

1. OpsHarapan menyasarkan untuk mengumpul 10,000 topeng muka N95 untuk usaha bantuannya ke Wuhan.^[139] Sejumlah 18 juta sarung tangan perubatan telah didermakan oleh Malaysia untuk membantu China dalam membendung koronavirus.^{[140][141][142]}

Februari 2020

Kerajaan negeri Sabah, Malaysia telah mengumpul RM2 juta untuk “Dana Wuhan” yang akan disalurkan ke China sebagai tanda solidariti dengan negara sepanjang pandemik.^[143] Terdahulu, kerajaan negeri menganggarkan sasaran dermaan RM1 juta walaupun jumlah yang diterima melebihi jumlah sasaran. Dermaan ini turut disertai oleh dermawan tempatan yang telah menyumbangkan sebanyak RM40,000.^[144][145] Pengumpulan dana telah dianjurkan dengan acara lain dipanggil, “We Love, We Care” oleh kerajaan Sabah dan persatuan Cina.^[146] Sekumpulan pemuzik di Malaysia juga menerbitkan sebuah lagu untuk menyokong China dalam perjuangan mereka menentang virus itu, lagu yang bertajuk “You Are Not Alone” (Anda Tidak Keseorangan). Muzik ini telah dimainkan di sebuah acara di ibu negara Kuala Lumpur, Malaysia.^[147]

Perintah Kawalan Pergerakan

Mainkan media

Pada malam 16 Mac 2020, akibat peningkatan drastik kes sejak hari sebelumnya, Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin mengumumkan sebuah tindakan yang dinamakan sebagai Perintah Kawalan Pergerakan (PKP) yang melibatkan peraturan-peraturan berikut:^[148]

• larangan menyeluruh pergerakan dan perhimpunan ramai di seluruh negara termasuk aktiviti keagamaan, sukan, sosial dan budaya. Semua rumah ibadat dan premis perniagaan kecuali pasar raya, pasar awam, kedai runcit dan kedai serbaneka yang menjual barangan keperluan harian. Bagi umat Islam, semua aktiviti keagamaan di masjid dan surau termasuk Solat Jumaat dibatalkan;

• sekatan menyeluruh semua perjalanan rakyat Malaysia ke luar negara, dengan mereka yang baru pulang dikehendaki menjalani pemeriksaan kesihatan dan melakukan kuarantin secara sukarela selama 14 hari;

• sekatan kemasukan semua pelancong dan pelawat asing ke dalam negara;

• penutupan semua taska, sekolah kerajaan dan swasta termasuk sekolah harian, sekolah berasrama penuh, sekolah antarabangsa, pusat tahfiz dan lain-lain institusi pendidikan rendah, menengah dan prauniversiti;

• penutupan semua institut pendidikan tinggi awam dan swasta serta institut latihan kemahiran di seluruh negara; dan

• penutupan semua premis kerajaan dan swasta kecuali yang terlibat dengan perkhidmatan penting negara iaitu air, elektrik, tenaga, telekomunikasi, pos, pengangkutan, pengairan, minyak, gas, bahan api, pelincir, penyiaran, kewangan, perbankan, kesihatan, farmasi, bomba, penjara, pelabuhan, lapangan terbang, keselamatan, pertahanan, pembersihan, peruncitan dan bekalan makanan.

Sekatan ini pada asalnya berlangsung dari 18 Mac hingga 31 Mac,^[148] tetapi dilanjutkan hingga 14 April pada 25 Mac sebagai usaha untuk mengekang penularan mendadak COVID-19 negara.^[149]

Pemindahan rakyat dari luar negara

Rekod pemindahan rakyat Malaysia dari luar negara
Tarikh berlepas	Jumlah penumpang	Lapangan terbang berlepas	Lapangan terbang tiba
4 Februari 2020	107[150]	Wuhan – Tianhe	KL – Sepang
26 Februari 2020	66[151]
21 Mac 2020	212[152]	Tashkent – Islam Karimov
22 Mac 2020	55 (46 orang Malaysians, lapan orang Singapura dan seorang warga Indonesia)[153]	Tehran – Imam Khomeini
27 Mac 2020	162[154]	HCMC – Tan Son Nhat
30 Mac 2020	179[155]	Amritsar – Sri Guru Ram Dass Jee
31 Mac 2020	144[155]	Yangon – Mingaladon
1 April 2020	121[156]	Bangkok – Suvarnabhumi
2 April 2020	160[157]	Medan – Kualanamu
11 April 2020	110[158]	Islamabad – Fateh Jang

Pusat ujian dan rawatan

Pusat Kesiapsiagaan dan Tindak Cepat Krisis di bawah Kementerian Kesihatan Malaysia ditubuhkan dan mula beroperasi pada 5 Januari.^[159] Setakat kini, tedapat 57 buah hospital yang memberikan perkhidmatan saringan, dengan 26 buah hospital kerajaan bertanggungjawab terhadap pengesahan jangkitan dan pesakit. 409 buah pusat kuarantin telah ditubuhkan di seluruh negara oleh kerajaan negara.^[160]

Sebuah ujian yang dilaksanakan oleh WHO dilakukan bersama-sama sembilan buah hospital kerajaan Malaysia untuk menguji keberkesanan ubat-ubatan termasuk hidroksiklorokuin, interferon-beta, liponavir/ritonavir dan remdesivir.^[161]

Implikasi

Ekonomi, perdagangan dan pelancongan

Saham di Bursa Malaysia jatuh ketika pandemik sehingga para pelabur bergegas pergi akibat takut akan kesan ekonomi yang disebabkan oleh virus itu,^[163] bersama dengan pasaran saham baru muncul dijangka kekal sehingga Jun 2020.^[164] Pelaburan Standard Aberdeen Malaysia juga meramalkan mata wang negara, Ringgit Malaysia (RM) akan menjadi lemah lagi sepanjang pandemik di tempatan dan di seluruh dunia. Perkara ini semakin diburukkan lagi dengan adegan tidak stabil politik tempatan di negara ini.^[165] China yang merupakan rakan perdagangan terbesar Malaysia, ekonomi negara ini secara langsung terkesan. Pakar ekonomi telah memberi amaran bahawa pandemik virus yang berpanjangan boleh menggugat keluaran dalam negara kasar.^[166]

Malaysia yang sebahagian besarnya bergantung kepada pelancongan dan menjadi antara destinasi utama bagi pelancong China mengalami kemerosotan kemasukan pelancong dari Tanah Besar China disebabkan oleh pandemik.^[167] Negeri-negeri di Malaysia sangat bergantung kepada sektor pelancongan dan menjadi tempat utama untuk pelancong China seperti Johor,^[168] Melaka,^[169] Pulau Pinang,^[170] dan Sabah.^[171] Semua negeri tersebut adalah antara yang paling teruk terjejas dari segi tempahan hotel dan gerai makanan. Disebabkan ini, mereka mengalami kerugian besar dalam perniagaan.^[172][173] Perkara ini kemudian memaksa negeri-negeri di Malaysia untuk memindahkan tumpuan mereka terhadap pasaran Asia Tenggara kerana penurunan pelancong Tanah Besar China.^[174][175] Tanpa menghiraukan kerugian besar yang dihadapi oleh perniagaan pelancongan, beberapa rakyat Malaysia telah menyuarakan kebimbangan mereka terhadap penyebaran virus itu dan mendesak larangan pelancong dari China ke negara itu dengan 149,000 orang menyokong petisyen.^[176][177] Pandemik ini juga membawa kepada pembatalan kempen Tahun Melawat Malaysia 2020 pada 18 Mac.^[178] Perdana Menteri menganggarkan kerugian sektor pelancongan sebanyak RM3.37 bilion pada bulan Januari hingga Februari 2020.^[179]

Kebudayaan dan keagamaan

Pandemik ini membawa kepada penghentian, penangguhan dan penilaian semula terhadap acara-acara kebudayaan dan keagamaan. Pada 12 Mac, Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Zulkifli Mohamad Al-Bakri mengarahkan agar golongan Muslim untuk mengambil langkah berjaga-jaga ketika Solat Jumaat, meskipun ada dalam golongan mufti negara yang menyeru agar solat tersebut dibatalkan.^[180]

Pihak gereja Katolik Rom di Semenanjung Malaysia mengumumkan bahawa semua aktiviti gereja seperta misa dibatalkan hingga 29 Mac.^[181] Gerega-gereja Katolik Rom di Sarawak pula ditutup hingga 3 April, dan semua aktiviti gereja dibatalkan hingga 1 April.^[182]

Pada 13 Mac, pihak Persatuan Kebudayaan Kadazandusun Sabah membuat keputusan untuk membatalkan perayaan tahunan Sabah, Pesta Kaamatan yang sepatutunya dianjurkan pada 31 Mei.^[183]

Pembelian panik

Dengan peningkatan kes dan kesedaran orang ramai tentang ancaman yang disebabkan oleh virus, topeng pembedahan dan pembersih tangan dijual cepat dalam tempoh yang singkat. Bandar-bandar di Malaysia seperti Johor Bahru dan Kota Kinabalu telah melaporkan kekurangan topeng pembedahan,^[184] sementara sebuah syarikat pembersihan di Shah Alam mendesak permintaan pembersih tangan sepanjang pandemik.^[185] Terdapat laporan mengatakan bahawa ada sesetengah farmasi dan peniaga menjual topeng muka dengan harga lebih tinggi dari harga yang ditetapkan oleh Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna. Hal ini akan menyebabkan mereka didenda sehingga RM10,000 lebih.^[186][187] Walaupun kekurangan topeng pembedahan di Malaysia,^[188] kerajaan persekutuan memberi jaminan sebanyak 10 juta topeng untuk diedarkan ke seluruh pasaran Malaysia dalam masa terdekat.^[189]

Pendidikan

Pandemik ini menyebabkan beberapa institut pengajian tinggi (IPT) negara untuk beralih kepada sistem pembelajaran maya serta membatalkan program-program luar kampus.^[190] Di Sarawak, semua sekolah diarahkan ditutup hingga 29 Mac, dan semua IPT di negeri itu ditutup selama dua minggu.^[191] Selaras dengan Perintah Kawalan Pergerakan yang bermula pada 18 Mac, semua sekolah, IPT dan pusat pendidikan lain telah diarahkan ditutup hingga 31 Mac.^[148]

Pada 15 April, pihak Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) mengumumkan pembatalan dua buah peperiksaan awam negara, iaitu Ujian Penilaian Sekolah Rendah dan Pentaksiran Tingkatan Tiga bagi tahun ini. Selain itu, peperiksaan-peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia, Sijil Vokasional Malaysia dan Peperiksaan Sijil Tinggi Agama Malaysia akan ditunda kepada suku pertama tahun 2021. Bagi Sijil Tinggi Pelajaran Malaysia, tarikh peperiksaan Semester 2 diubah kepada bulan Ogos 2020, manakala peperiksaan Semester 3 akan diadakan dalam suku pertama tahun 2021.^[192]

Sukan

Dengan pasukan bola sepak kebangsaan Malaysia akan memainkan perlawanan kelayakan Piala Dunia 2022, pasukan Malaysia merancang untuk bermain dalam perlawanan persahabatan menentang Bahrain sebagai pemanas badan sebelum menghadapi UAE dan Vietnam. Ia kemudian diumumkan bahawa perlawanan itu dibatalkan kerana pandemik koronavirus yang semakin teruk di Malaysia dan kemudian di Bahrain.^[193] Acara sukan lain seperti golf Kejohanan Maybank dan kejohanan tempatan yang lain segera dibatalkan manakala acara seperti badminton Terbuka Malaysia, bola sepak Liga Malaysia, hoki Piala Sultan Azlan Shah, skuasy Kejohanan Pasukan Skuasy Asia dan Majlis Sukan Sekolah-sekolah Malaysia sama ada dibatalkan atau ditangguhkan.^{[194][195][196]}

Kontroversi

Pelancong China enggan kuarantin

Pada petang 24 Januari, sepasang pelancong China membawa anak mereka yang berusia 2 tahun ke Hospital Sultanah Aminah untuk mendapatkan rawatan. Setelah itu, hospital mendapati bahawa anak mereka mempunyai gejala koronavirus. Pihak hospital memerlukan anak pasangan itu dihantar ke wad pengasingan di Hospital Permai untuk pemeriksaan lanjut. Pasangan itu pada mulanya pergi ke sebuah hospital swasta untuk mendapatkan rawatan, tetapi pihak hospital menasihati mereka untuk pergi ke hospital pusat. Walau bagaimanapun, apabila pasangan itu mengetahui bahawa anak mereka perlu dikuarantin, mereka menolak permintaan doktor kerana ingin kembali ke Guangzhou pada keesokan harinya. Doktor yang menguruskan kes tersebut melaporkan kejadian itu kepada pihak polis. Mereka kemudiannya ditahan oleh polis di lapangan terbang pada 25 Januari dan diserahkan kepada Jabatan Kesihatan Negeri Johor untuk tindakan selanjutnya. Pasangan tersebut juga dibawa ke hospital untuk pengasingan.^[197][198]

Topeng muka tidak mencukupi

Sejak kes virus yang disyaki muncul di Bintulu, Sarawak, farmasi di negeri itu telah mula kehabisan topeng muka, penyembur pembasmian kuman, pembersih tangan, gel mandi dan produk lain.^[199] Beberapa kawasan lain juga menghadapi gangguan bekalan topeng muka.^[200][201] Berikutan kejadian ini, Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna menyatakan bahawa kementerian itu memberi perhatian terhadap kekurangan bekalan topeng^[202] dan memberi amaran kepada peniaga untuk tidak menaikkan harga topeng muka sementara kekurangan bekalan, jika tidak, mereka akan dikompaun oleh kementerian.^[203] Sesetengah farmasi seperti Caring Pharmacy menasihati pelanggan untuk tidak membeli topeng muka dalam kuantiti yang banyak pada masa yang sama dengan mengambil kira keperluan pelanggan lain. Farmasi itu hanya menetapkan bahawa pelanggan hanya boleh membeli maksimum 1 kotak topeng pada satu masa.^[204]

Pada 10 Februari, sebanyak 17 peniaga di Selangor telah dikenakan kompaun oleh Kementerian Perdagangan dan Hal Ehwal Pengguna kerana menaikkan harga topeng.^[205]

Masjid tolak lawatan pelancong bukan Islam

Pada 26 Januari, dua masjid di Putrajaya iaitu Masjid Putra dan Masjid Tuanku Mizan Zainal Abidin serta Masjid Wilayah Persekutuan mengumumkan bahawa ketiga-tiga masjid tersebut ditutup buat sementara waktu kepada pelancong bukan Islam susulan kebimbangan terhadap pandemik koronavirus.^[206] Perdana Menteri Mahathir Mohamad memberitahu bahawa kerajaan tidak pernah mengeluarkan sebarang arahan menyekat pelancong dari melawat masjid-masjid tersebut dan menyatakan tidak setuju dengan langkah tersebut.^[207] Menteri Pelancongan, Seni dan Budaya Mohammadin Ketapi juga menyatakan tidak setuju terhadap langkah itu. Beliau bekerjasama dengan pihaknya untuk menulis surat kepada pihak masjid agar tidak menyekat pelancong mengadakan lawatan.^[208] Pada 29 Januari, ketiga-tiga masjid itu kemudiannya dibuka semula untuk pelancong bukan Islam untuk melawat.^[209]

Kesilapan diagnosis virus

Pada 14 Februari 2020, selepas 145 penumpang kapal persiaran Westerdam turun dari Sihanoukville, Kemboja. Kemudian, mereka menaiki penerbangan ke Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA) untuk transit di Kuala Lumpur. Mereka merancang untuk menaiki penerbangan sewa khas yang ditempah Kedutaan Amerika Syarikat di Malaysia untuk membawa mereka pulang dari KLIA ke Amerika Syarikat.^[210] Pada 15 Februari, seorang wanita Amerika berusia 83 tahun di kalangan penumpang didapati mengalami demam semasa pemeriksaan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia, dan kemudian didapati positif terhadap ujian untuk virus. Selepas menerima berita itu, Perdana Menteri Kemboja Hun Sen meminta Malaysia untuk menguji semula ujian. Keputusan selepas 2 kali ujian adalah positif juga. Kes ke-22 yang disahkan secara rasmi di Malaysia pada 15 Februari. Wanita itu kemudian dihantar ke Hospital Sungai Buloh untuk rawatan manakala, suami wanita tersebut didapati negatif. Hun Sen sentiasa curiga dengan keputusan ujian dan juga mempersoalkannya dua kali di khalayak umum.^[210]

Pada 21 Februari, Timbalan Perdana Menteri merangkap Pengerusi Jawatankuasa Pengurusan Bencana Pusat, Wan Azizah Wan Ismail menegaskan dalam satu sidang akhbar bahawa dalam dua ujian terakhir, wanita AS yang disahkan tidak lagi mempunyai virus dalam badan beliau, tetapi masih ada simptom batuk dan perlu dimasukkan ke hospital untuk pemerhatian dan rawatan.^[210] Setelah menerima berita, Kementerian Kesihatan Kemboja mengecam Kementerian Kesihatan Malaysia kerana “salah diagnosis”. Pada hari yang sama, Perdana Menteri Kemboja Hun Sen menyatakan di Facebook bahawa keputusan ujian itu adil kepada semua penumpang di Kemboja dan mengkritik kelalaian pihak berkuasa Malaysia.^[211] Pada 22 Februari, Ketua Pengarah Kementerian Kesihatan Malaysia Noor Hisham Abdullah menjelaskan bahawa selepas kedua-dua ujian disahkan pada hari ke-15, keadaan wanita itu bertambah baik selepas 72 jam rawatan, dan dua lagi ujian dilakukan 24 jam sebelum menunjukkan tanda negatif.^[212]